Poradnik Fujimaniaka #2 – Pierwsze uruchomienie (BETA)

Pierwsze uruchomienie to taki moment, kiedy aparat możemy pokochać albo znienawidzić raz na zawsze. Przyznam szczerze, że Fujifilm nie robi najlepszego pierwszego wrażenia, tutaj jednak mogę Cię uspokoić – w większości przypadków to złe dobrego początki. Przed pierwszym uruchomieniem warto upewnić się, że bateria jest naładowana. Dobrą praktyką jest także umieszczenie takiej baterii na kilka godzin w korpusie jeszcze przed rozpoczęciem konfiguracji. Pamiętaj też, że jeśli korpus jest zziębnięty to pozwól mu się ogrzać przed startem, skraplająca się woda jest wrogiem elektroniki.

Należę do ludzi narwanych i ilekroć sam, uruchamiam nowy korpus Fujifilm chciałbym przejść od razu do robienia zdjęć. Jednak w przypadku Fujifilm trzeba uzbroić się w odrobinę cierpliwości, bo nie obejdzie się bez dopełnienia kilku formalności. Na dzień dobry korpus prosi o wybranie języka, następnie o parowanie z aplikacją mobilną . Ten krok zawsze chciałbym mieć jak najszybciej za sobą, osobiście parowanie z aplikacją zostawiam sobie na później (w końcu wcale nie jej muszę jeszcze mieć jej zainstalowanej). W kolejnym kroku należy ustawić datę i czas. Jeśli jakimś cudem, w przeciwieństwie do mnie, sparowałeś się już z aplikacją mobilną możecie użyć smartphone-a do automatycznej synchronizacji czasu.

Uwaga:

W tym miejscu mam dla Was pewną smutną wiadomość, istnieje duża szansa, że nowy aparat zapomni o tym już przy kolejnym uruchomieniu. Zachowajcie spokój, weźcie głęboki oddech i pomyślcie o kolorze zielonym. Wasz aparat nie jest zepsuty. Zachowanie to wynika z faktu, że akumulator służący do podtrzymania pamięci, znajdujący się w wewnątrz nie jest jeszcze naładowany. Pamiętajmy, aby dobrze naładować baterię i potrzymać ją w aparacie przez kilka godzin, tak aby wewnętrzny akumulator także miał szansę się naładować.

Czego się nauczymy

W tym rozdziale zajmiemy się opisem i konfiguracją wyświetlaczy (wizjera elektronicznego EVF oraz ekranu LCD). Omówione zostaną następujące elementy:

Czujnik oka wraz z trybami pracy
Podgląd na żywo w wizjerze EVF i na ekranie LCD
Zagadnienia związane z jasnością wyświetlaczy
Informacje pomocnicze

Omawiane kroki konfiguracyjne zostały przygotowane pod kątem korpusów X-T3, X-T30, XPro3. Część z omawianych zagadnień znajdzie zastosowanie także z korpusami X-T2, X-T20, X-H1, XPro2.

Opis elementu i konfiguracja

Wizjer EVF i wyświetlacz LCD

Brak komory lustra i zastąpienie pryzmatu wizjerem elektronicznym to największa zmiana jaką niesie ze sobą konstrukcja bezlusterkowa. Poprawna konfiguracja wyświetlaczy, pozwoli od samego początku korzystać z dobrodziejstw technologii takich jak podgląd ekspozycji, czy wyświetlanie informacji pomocniczych (histogram, alert prześwietleń, poziom elektroniczny) czy podgląd kadru w trybie seryjnym. W przypadku Fujifilm, wybór tego co możemy zobaczyć w wizjerze jest naprawdę imponujący.

Zanim zajmiemy się „wodotryskami”, postarajmy się, aby nasz wizjer wskazywał nam poprawną ekspozycję z uwzględnieniem wybranej symulacji filmu. Prezentowany w wizjerze obraz będzie także posiadał naniesione wszystkie zmiany tonalne, wprowadzone w szybkim menu (lub menu funkcyjnym aparatu). Jest to bardzo ważne, zwłaszcza jeśli zamierzamy fotografować tylko w formacie JPG, dzięki temu finalny efekt będziemy widzieć cały czas na ekranie/wizjerze.

Kluczowe są tutaj dwie opcje:

Naturalny podgląd – opcja pozwala na podgląd naświetlenia w czasie rzeczywistym jednak podgląd pozbawiony jest symulacji oraz wprowadzonych zmian w tonalności. Finalne zdjęcie będzie różnić się pod względem kontrastu, balansu bieli i zabarwienia. Powinno być poprawne pod kątem naświetlenia (jeśli wprowadzone zmiany w tonach, dla JPG, nie są zbyt brutalne).

Podg. Naśw./BB w man. – pozwala na pełny podgląd finalnego efektu wliczając symulację filmu, balans bieli i ekspozycję. To bardzo istotne dla tych, którzy używają tylko plików JPG. Bardzo często symulację mają duży wpływ na zachowanie w światłach i cieniach. Dobrze jest mieć te obszary stale pod kontrolą.

Opcja ta nie jest przydatna w studio, gdzie zaleca się jej wyłączenie. Należy bardzo uważać na wartość parametru Podg. Naśw./BB w man., aktualnie nie istnieje żaden indykator informujący o jego wartości. Pamiętaj, że jeśli podgląd ekspozycji jest wyłączony to na podstawie obrazu w wizjerze EVF/LCD nie dowiemy się, że zdjęcia będą niedoświetlone lub prześwietlone. Aparat będzie przypominać zachowaniem wtedy tradycyjną lustrzankę, gdzie efekt znany jest dopiero po wykonaniu zdjęcia.

Czujnik oka

Przy okazji samego wizjera EVF, warto wspomnieć, że w dużej większości korpusy bezlusterkowe posiadają wbudowany czujnik oka. Dzięki niemu obraz może być automatycznie przełączany pomiędzy ekranem LCD, a wizjerem cyfrowym. Czujnik może pracować w kilku trybach, dzięki czemu możliwe jest także zmniejszenie zapotrzebowanie na energię elektryczną. W X-T3 możemy wyróżnić pięć trybów pracy wyświetlaczy (wizjer EVF/ekranu LCD). Tryby przełączać można się pomocą przycisku umieszczonego tuż przy muszli ocznej (po prawej stronie):

Tylko LCD – tryb wyłącza wizjer elektroniczny permanentnie
Tylko EVF + czujnik oka – tryb pozwalający na minimalizację zużycia energii. Ekran LCD pozostaje permanentnie wyłączony, natomiast EVF aktywny jest tylko w momencie przyłożenia oka do wizjera.
Czujnik oka + wyświetlanie LCD – w tym trybie aktywny jest ekran LCD oraz wizjer, którego wzbudzenie następuje za sprawą czujnika po zbliżeniu oka. Po wykonaniu zdjęcia jest ono widoczne tylko na ekranie LCD. Co pozwala na ciągłą fotografię z użyciem wizjera, a ocena efektów możliwa jest po odsunięciu korpusu od oka.
Czujnik oka – ten tryb przełącza obraz pomiędzy LCD i EVF w zależności od wskazań czujnika oka.
Tylko EVF – w tym trybie aktywny pozostaje tylko wizjer elektroniczny.

Jeśli chodzi o czujnik oka to pamiętać warto, że ciemna odzież, podobnie jak brud, mogą niekorzystnie wpłynąć na działanie tego czujnika. Pamiętać należy także, że nawet po aktywacji wizjera EVF, ekran dotykowy nadal pozostaje aktywny. Dobrym pomysłem jest skonfigurowanie aktywnego obszaru ekranu dotykowego . Dzięki temu w trakcie korzystania z wizjera unikniemy klikania w ekran nosem i przypadkowej zmiany punktu AF. Zanim sam zorientowałem się, dlaczego mój punkt ostrości często zmienia położenie, kiedy używam wizjera, minęło sporo czasu okupionego mocną frustracją.

Jasność wyświetlaczy

Najnowsze korpusy Fujifilm pozwalają także wprowadzić zmiany w jasności, nasyceniu oraz barwie wyświetlanego obrazu. Ma to pomóc zbliżyć się do obrazu jaki możemy obserwować na naszym stanowisku obróbki (np. na skalibrowanym monitorze). W większości przypadków sam korzystam z automatycznej jasności. Ręcznie ustawiam ją tylko w trakcie pracy w studio, w tym przypadku moja korekta jasności wynosi -3.

Aby, dostosować obraz wyświetlany na ekranie LCD do tego co widzimy na monitorze najlepiej to samo zdjęcie w formacie JPG odpalić równocześnie w naszej wywoływarce (CaptureOne, Lightroom) oraz samym aparacie. Celowo wspomniałem o pliku JPG, ponieważ krzywe symulacji zastosowane do plików RAW mogą nieznacznie odbiegać od oryginalnych symulacji Fujifilm. Następnie należy wprowadzić stosowne korekty tak, aby obraz na obydwu wyświetlaczach był maksymalnie zbliżony. Dzięki temu, nawet jeśli nie będziemy mieli okazji pracować z tetheringiem, efekty obserwowane na ekranie LCD nie powinny bardzo odbiegać od tego co zobaczymy na naszym monitorze.

Uruchom menu, przejdź do zakładki Konfiguruj, skąd należy wybrać Konfigurację ekranu. W panelu konfiguracji ekranu interesują nas ustawienia:

Jasność EVF/LCD
Kolor EVF/LCD
Regulacja koloru EVF/LCD

Informacje pomocnicze

Elektroniczny wizjer poza możliwością obserwacji finalnego efektu zdjęcia niemal w czasie rzeczywistym, pozwala także na wprowadzenie wielu informacji pomocniczych. Do najważniejszych z nich należą:

Wspomaganie kadrowania – konfigurowalna siatka podziału (siatka 9/24, kadrowanie HD)
Poziom elektroniczny – indykator poziomu (możliwa wersja 2D)
Histogram – uśredniony i RGB
Alert prześwietleń – przepalone obszary są oznaczane na czarno przy pomocy migającego ziarna
Obrys ramki – dyskretna linia, która pokazuje, gdzie zaczyna i gdzie kończy się obszar kadru, bardzo przydatne w trudniejszych warunkach oświetleniowych
Pozostałe klatki – liczba informująca, ile zdjęć możemy jeszcze zrobić na karcie
Fotometria – tryb pomiaru światła

Informacje pomocnicze

Wspomaganie kadrowania – konfigurowalna siatka podziału (siatka 9/24, kadrowanie HD)
Poziom elektroniczny – indykator poziomu (możliwa wersja 2D)
Histogram – uśredniony i RGB
Alert prześwietleń – przepalone obszary są oznaczane na czarno przy pomocy migającego ziarna
Obrys ramki – dyskretna linia, która pokazuje, gdzie zaczyna i gdzie kończy się obszar kadru, bardzo przydatne w trudniejszych warunkach oświetleniowych
Pozostałe klatki – liczba informująca, ile zdjęć możemy jeszcze zrobić na karcie
Fotometria – tryb pomiaru światła

Uruchom menu, przejdź do zakładki Konfiguruj, skąd należy wybrać Konfigurację ekranu. W panelu konfiguracji ekranu interesują nas ustawienia specjalne wyświetlania. Tutaj, możesz wybrać wskaźniki jakie będą pokazywane w wizjerze i na ekranie LCD. Należy pamiętać, że w trybie dużych wskaźników nie wszystkie informacje zmieszczą się na ekranie.

Podsumowanie

Wizjer to najmocniej eksploatowanych komponentów w naszym aparacie. Pracę z nowym korpusem warto rozpocząć od jego poprawnej konfiguracji. Jednym z największych dobrodziejstw elektronicznego wizjera jest podgląd ekspozycji, jednak warto także wiedzieć jak i kiedy go wyłączyć. Możliwość ciągłej obserwacji naświetlenia i efektu zdjęcia będzie w większości sytuacji bardzo pomocna, wyjątek stanowić może praca z błyskiem, gdzie lepiej ją wyłączyć. Poza samą ekspozycją i symulacją, możemy skorygować także jasność, nasycenie oraz kolor naszych wyświetlaczy. Pozwoli to zbliżyć się do obrazu jaki możemy oglądać na ekranie naszego komputera, przecież to miejsce stanowi bazę dla naszej dalszej obróbki.

Elektroniczna forma wizjera pozwala też skorzystać z wielu informacji pomocniczych, dzięki czemu praca z aparatem staje się wygodniejsza. Osoby ze słabszym wzrokiem mogą wykorzystać funkcję dużych wskaźników, która ogranicza ilość możliwych do wyświetlenia na raz wskaźników, ale pozwala przy tym na ich racjonalny dobór. Warto pamiętać, że tylko praca w trybie zwiększonej wydajności pozwala na płynny podgląd sceny w wizjerze elektronicznym (120 klatek na sekundę). Ma to szczególne znacznie w trudniejszych warunkach oświetleniowych. Osobiście zalecam wszystkim ustawienie tego trybu na stałe.