Poradnik Fujimaniaka #4 – Szybkie menu Q i ustawienia specjalne (BETA)
Dostęp do krytycznych funkcji jest ważny, ale nasze potrzeby często są zależne od konkretnej sytuacji. Dlatego ważny też jest plan B, dobrze posiadać możliwość szybkiego dostępu do zestawu funkcji drugiej potrzeby. Fujifilm takie właśnie funkcje grupuje i zamyka w postaci menu szybkiego dostępu Q. Dodatkowo mamy możliwość zapisania siedmiu różnych zestawów wartości dla wybranych parametrów – to tzw. ustawienia specjalne. Z praktycznego punktu widzenia, działają one jak presety, zawierają zestawy parametrów z przygotowanymi wartościami na różne okazje. Mogą one bardzo ułatwić dostosowanie do zmiennych warunków oświetleniowych, jeśli fotografujemy tylko w formacie JPG. Jeśli dodatkowo jeden z przycisków skonfigurujemy tak, aby można było używać go do zmiany ustawienia specjalnego przełączanie między przygotowanymi presetami będzie błyskawiczne.
Czego się nauczymy
W tym rozdziale zajmiemy się opisem i konfiguracją szybkiego menu Q:
- Szybkie menu Q
- Dostosowanie szybkiego menu Q
- Ustawienia specjalne
- Tworzenie własnych ustawień specjalnych
- Praktyczne aspekty wykorzystania ustawień specjalnych
Omawiane kroki konfiguracyjne zostały przygotowane pod kątem korpusów X-T3, X-T30, XPro3. Część z omawianych zagadnień znajdzie zastosowanie także z korpusami X-T2, X-T20, X-H1, XPro2.
Opis elementu i konfiguracja
Jeśli mielibyśmy wymienić cechy charakterystyczne korpusów Fujifilm, menu Q znajdzie się prawdopodobnie w top 5. Wszystko za sprawą dedykowanego przycisku Q, który stanowi nieodzowny element krajobrazu Fuji. Literka Q pochodzi od słowa Quick, oznaczającego szybko – w tym przypadku chodzi o szybki dostęp do zgrupowanych parametrów. Producent na początku proponuje nam swoją listę parametrów, wśród których znajdziemy:
- Wybór ustawienia specjalnego – opcja pozwala na przełączenie się pomiędzy zapisanymi ustawieniami specjalnymi (presetami) przy pomocy pokrętła,
- Tryb AF
- Dynamic Range – pozwala na wybór trybu DR (Auto/100/200/400) dostępność opcji jest zależna od aktualnie ustawionej wartości ISO
- Temperatura barwowa – pozwala na wybór automatyki lub ręczne ustawienie balansu bieli
- Redukcja zakłóceń – parametr pozwala określić siłę z jaką dla plików JPG będzie działać algorytm redukcji szumów
- Rozmiar zdjęcia – parametr pozwala na określenie proporcji oraz rozmiaru pliku JPG
- Jakość zdjęcia –
- Symulacja filmu – parametr pozwala na szybką zmianę symulacji
- Podświetl ton – parametr pozwala w skali od -2 – 4 określi wzmocnienie dla świateł w pliku JPG (ujemne podświetlenie oznacza przyciemnienie)
- Przyciemnij ton – parametr pozwala w skali od -2 – 4 określi poziom przyciemnienia cieni w pliku JPG (ujemne przyciemnienie oznacza rozjaśnienie)
- Kolor – poziom saturacji dla plików JPG
- Wyostrzanie – poziom wyostrzania dla plików JPG
- Samowyzwalacz – opóźnienie w wyzwoleniu migawki 2/10/brak sekund
- Ustawienia wykrywania twarzy – opcja pozwala włączyć/wyłączyć wykrywanie twarzy
- Ustawienia funkcji lampy – dostęp do menu lampy błyskowej
- Jasność LCD – zmiana ustawienia jasności wyświetalcza LCD
Gdybyśmy spojrzeli na strukturę budowy menu Q, możemy powiedzieć, że jest to kontener na ustawienia specjalne. Ustawienia specjalne (C1 … C7) to karty atrybutów, możemy przełączać się między nimi, przy użyciu pokrętła, prawie tak samo jak między kartami naszej przeglądarki internetowej. Na każdej takiej karcie znajdziemy, co prawda, te same atrybuty (np. redukcja szumu, wyostrzanie), jednak mogą różnić się one między sobą przypisanymi wartościami. O tym jakie atrybuty znajdują się na kartach i jakie są wartości parametrów decyduje użytkownik. Każdą z kart (ustawień specjalnych) można dodatkowo nazwać (do 25 znaków) dzięki czemu jaśniejsze będzie jej przeznaczenie (np. ostre słońce).
Sposób w jaki fujifilm skomponował menu Q sugeruje jego główne zastosowanie, a są nim pliki JPG. Większość wartości jakie można w tym miejscu wybrać będzie użyta przy wywoływaniu plików w aparacie i nie znajdzie bezpośredniego zastosowania w surowych plikach RAW. W najnowszych korpusach takich jak Fujifilm X-T3 nawigacja po menu może odbywać się na trzy sposoby:
- Za pomocą joysticka
- Za pomocą czterokierunkowego wybieraka
- Za pomocą ekranu dotykowego
Ja osobiście jestem fanem pierwszego podejścia, jednak to kwestia gustu i konkretnych przyzwyczajeń. Jestem przekonany, że dla użytkowników starszych korpusów np. x-t1, najbardziej naturalnym wyborem będzie wybierak.
Dostosowanie szybkiego Menu Q
Wspomniałem o tym, że po wyjęciu aparatu z pudełka dostajemy narzuconą przez Fujifilm listę atrybutów, która jest dobrą bazą do dalszej przebudowy. Jeśli chcielibyście skomponować listę samodzielnie, nic nie stoi na przeszkodzie, wystarczy przytrzymać przycisk Q przez ok. 3 sekundy. Zaraz po tym, wasze menu Q otworzy się w trybie wyboru ustawień specjalnych. Wciśnięcie na wybranej pozycji menu przycisku OK lub naciśnięcie joystick-a, pozwoli wybrać z listy nowy parametr, który zastąpi wybrany atrybut w menu Q. W ten sposób można ustawić każdy z dostępnych szesnastu kafelków w menu Q. Warto zwrócić tu uwagę na fakt, że przy definiowaniu własnego wariantu menu Q, sterowanie dotykiem przestaje działać.
Ustawienia specjalne
Jeśli udało się nam już dopasować menu Q do własnych potrzeb, warto pomyśleć do czego może nam się ono przydać w realnych warunkach. Początkowo szybka możliwość zmiany parametrów może odciągać użytkownika od faktycznego przeznaczenia tego komponentu. Jak już wspomniałem po otwarciu menu Q, wyboru atrybutu możemy dokonać za pomocą jednego z trzech elementów sterujących, a jego wartość możemy chwilowo zmienić przy użyciu pokrętła (umieszczonego na tylnej/przedniej ściance, w zależności od konfiguracji).
Celowo użyłem słowa chwilowo to klucz do zrozumienia istoty ustawień specjalnych. Pamiętajcie, że zmiany wprowadzone w ustawieniach specjalnych, bez zapisania ich w wybranym ustawieniu specjalnym, będą ważne tylko przez chwilę. Ta chwila trwa do momentu wybrania i użycia innego ustawienia specjalnego. Jeśli zatem otworzymy menu Q, wprowadzimy zmiany w ustawieniach specjalnych, a następnie zmienimy ustawienie (np. z C5 na C7) i przejdziemy do trybu fotografowania – to niezapisane zmiany (w ustawieniu C5) przepadną. Tutaj warto wspomnieć, że zamiast mało znaczących nazw C1 … C7 możemy używać słów do 25 znaków (to naprawdę dużo).
To wszystko brzmi zawile, jednak jedno słowo dodaje sensu temu procesowi. Słowo BASE (ang. baza) pojawi się w nazwie ustawienia specjalnego jeśli zmienicie wartość jakiegokolwiek parametru. To słowo oznacza, że zmieniona, przez was, wersja może stać się bazą dla nowego zestawu ustawień, które możecie teraz zapisać na stałe w pamięci aparatu. Skoro mamy bazę to spróbujmy przy jej pomocy utworzyć testowe ustawienie specjalne.
Tworzenie własnych ustawień specjalnych
Zasadniczo istnieją dwie drogi do tego by stworzyć nazwane ustawienie specjalne:
- Z poziomu menu funkcyjnego
- Z poziomu menu Q (przy użyciu skrótu specjalnego)
Osobiście jestem zwolennikiem drugiego podejścia, ponieważ ustawienie samych parametrów z poziomu menu Q, możliwość podglądnięcia rezultatów wprowadzonych zmian, powrót do dalszej konfiguracji jest według mnie bardziej intuicyjny niż w przypadku wprowadzania wartości parametrów bezpośrednio w menu funkcyjnym.
Tworzenie ustawienia specjalnego z menu Q:
Przykład
Wyobraźmy sobie, że wybieramy się na zlecenie na którym w ciągu dnia będziemy fotografować tylko w JPG. Zdjęcia mają zostać wysłane do zleceniodawcy zaraz po zakończeniu eventu. Po sprawdzeniu pogody, okazało się, że:
- W godzinach – 11:00 – 13:00 – będzie spore zachmurzenie (słaby kontrast)
- W godzinach – 13:00 – 16:00 – będzie bezchmurnie (ostre cienie, duży kontrast)
Chcielibyśmy dostosować sposób wywoływania plików w naszym aparacie dla obydwu przypadków pogodowych. Dlatego dla małych kontrastów zdefiniujemy ustawienia specjalne o nazwie chmury:
- Podświetl ton +1
- Przyciemnij ton +1
Natomiast dla dużych kontrastów zdefiniujemy ustawienie specjalne o nazwie słońce:
- Podświetl ton -2
- Przyciemnij ton -2
Początkowe bardzo mylące może być to, że ujemna wartość atrybutu podświetl ton oznacza zwyczajnie przyciemnij światła, a ujemna wartość przyciemnij ton oznacza rozjaśnij cienie. Obydwa parametry operują na wartościach świateł i cieni, dzięki czemu możemy poszerzyć rozpiętość zachowanej sceny w pliku JPG.
Podsumowanie
Celowo z uporem maniaka w całym tekście nadużywałem terminu „ustawienie specjalne”. To dlatego, że sam traktowałem na początku, ten termin, zbyt dosłownie. Myślałem o nim tak jakby sam w sobie miał jakąś konkretną wartość. Należy pamiętać, że w świecie Fuji termin dotyczy zdefiniowanej przez użytkownika karty szesnastu ustawień.
Użytkownik dzięki wydzielonemu menu Q może zbudować listę najważniejszych według siebie ustawień (drugiej potrzeby), aby dalej stworzyć różne pod względem wartości warianty. To szczególnie ważne dla osób fotografujących w JPG, bo pozwalają one na lepszą kontrolę procesu wywoływania zdjęć bezpośrednio w aparacie. Szczególnej wagi nabiera to w momencie, kiedy rozpiętość sceny wykracza poza możliwości pojedynczej ekspozycji.